Dit jaar reisde een ploeg van de Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EOD) naar de Zuid-Limburgse plaats Rimburg om zich te ontfermen over een conventioneel explosief (CE) uit de Tweede Wereldoorlog. Het stuk CE werd aangetroffen aan de boorden van het riviertje De Worm op de grens van Nederland en Duitsland en bleek een granaat van Duitse makelij te zijn. De 8,8 cm brisantgranaat werd vervolgens door de EOD naar een afgelegen plaats gebracht om daar tot ontploffing te worden gebracht. Hoe komt zo’n granaat nu eigenlijk op deze plek terecht?

Sinds 1971 wordt door de EOD relatief nauwkeurig bijgehouden waar explosieven worden geruimd.  Op de ruimingskaart van BeoBOM is te zien dat er te Rimburg en omgeving meermaals CE werden aangetroffen. In het nieuwsartikel van De Limburger waarin melding wordt gemaakt van de vondst van de 8,8 cm, wordt afgesloten met de zin: ‘Tijdens graafwerkzaamheden worden in deze regio, waar in de Tweede Wereldoorlog gevochten werd, regelmatig explosieven gevonden.’ De krant heeft het bij het juiste eind: inderdaad werd er in de omgeving van Rimburg in de Tweede Wereldoorlog zwaar gevochten en als gevolg daarvan werden en worden jaarlijks explosieven aangetroffen. Te Rimburg kan als gevolg van zware gevechtshandelingen aan het einde van de oorlog een heel scala aan typen geschutmunitie worden aangetroffen, waaronder de 8,8 cm granaat. Het is dan ook niet verwonderlijk dat juist hier een brisantgranaat van dit type werd aangetroffen.

Begin september 1944 was in de gemeenten Ubach over Worms (waarbinnen Rimburg gelegen was), Schaesberg en Nieuwenhagen (tegenwoordig gezamenlijk de huidige gemeente Landgraaf vormende) te voelen dat de bevrijding op komst was. Steeds meer Duitse soldaten trokken door de gemeenten richting het noorden, op de vlucht voor de geallieerde opmars. Voordat het volledige grondgebied van de huidige gemeente Landgraaf definitief bevrijd was, zou het echter nog meer dan een maand duren. De drie gemeenten werden door de Duitsers niet zwaar verdedigd, wel werden er enige maatregelen genomen om het de Amerikanen moeilijk te maken: op verschillende plaatsen werden haastig mijnen gelegd en door Duitse Sprengkommando’s werden vernielingen uitgevoerd. Dit laatste gebeurde onder meer in de Limburgse mijnen en ter plaatse van de spoorbrug te Schaesberg, welke werd opgeblazen. Voor de burger betekenden deze vernielingen dat de stroom- en watertoevoer werd afgesloten. Duitse troepen namen her en der hun posities in, bijvoorbeeld bij Het Streeperkruis. Tot echte man-tot-man-gevechten kwam het daar overigens nooit: de Duitsers waren met achterlating van hun uitrusting al verdwenen voordat de eerste Amerikanen hier arriveerden. In Lauradorp werd in de tuin van de Salesianen van Don Bosco Duits geschut geplaatst, dat vrijwel meteen weer werd weggenomen. De soldaten trokken verder. Het gerommel van geschut en machinegeweervuur kon in die eerste twee weken van september 1944 goed worden gehoord, maar pas op 16 september 1944 vielen de eerste granaten op het grondgebied van de huidige gemeente Landgraaf: rond 11:00 uur in de ochtend begonnen de beschietingen op Schaesberg, tegen 14:00 uur intensiveerde het vuur. Ter plaatse van het kruispunt bij de Streep sloegen enkele tientallen granaten in. Diezelfde dag nog arriveerden de eerste Amerikanen in het dorp. De Duitsers boden over het algemeen weinig weerstand en trokken relatief snel weg, waarna de Amerikanen her en der hun geschut positioneerden en hun posities innamen in de weilanden en in gebouwen. Voor alle drie de gemeenten gold dat de komst van de Amerikanen niet inhield dat de oorlog voorbij was, verre van zelfs. Tot halverwege november 1944 zouden er in het gebied granaten neerkomen, vooral in de periode van halverwege september 1944 tot halverwege oktober 1944. Veruit de meeste Duitse granaten vielen op grondgebied van de gemeente Ubach over Worms, vooral te Rimburg en omgeving. Pas na de Amerikaanse oversteek over de Worm (onder andere bij Rimburg) op 2 oktober 1944 werden de beschietingen geleidelijk minder in aantallen en intensiteit. Deze oversteek ging overigens ook niet zonder slag of stoot, de plaats Rimburg raakte zwaar beschadigd. De gevolgen van de laatste oorlogsontwikkelingen zijn duidelijk zichtbaar luchtfotomateriaal uit 1944, daarnaast kan op basis van de ruimingen van de EOD een duidelijk gebied worden afgebakend dat zwaar werd getroffen door Duitse artilleriebeschietingen.