Vooronderzoek ontplofbare oorlogsresten gedenkplaats Gorcumse Martelaren 1572
“Support your locals”
Vanuit deze gedachte heeft BeoBOM voor de lokale Stichting Gedenkplaats Gorcumse Martelaren 1572 kosteloos een historisch vooronderzoek ontplofbare oorlogsresten uitgevoerd.
In de nacht van 9 juli 1572 worden negentien rooms-katholieke geestelijken uit Gorinchem op gruwelijke wijze opgehangen. Zij waren niet bereid afstand te doen van hun geloof. Hun daad blijft niet onopgemerkt: hun relieken worden verspreid over meerdere kerken en over de hele wereld worden de martelaren geëerd. Uit waardering voor hun standvastigheid in het geloof verklaart paus Pius IX de geestelijken heilig in 1867.
In Gorinchem wordt tussen 1836 en 1838 een kerk gebouwd en opgedragen aan de martelaren. Op imposante, kleurrijke glas-in-lood ramen wordt het verhaal van de martelaren verbeeld. De kerk sluit zijn deuren in 1979. Het verwaarloosde gebouw is dan rijp voor de sloop. Het karakteristieke pand was echter onmisbaar geworden voor het stadsgezicht. Tegen de afbraak ontstaat hevig verzet. Uiteindelijk wordt het gebouw behouden en verbouwd tot 44 woonappartementen. De glas-in-lood ramen spelen echter geen rol in dit ontwerp; zij worden gered en veiliggesteld bij een glazenier.
Na jarenlang uit het zicht te zijn geweest, krijgen de Martelaren nu weer een prominente plaats in Gorinchem. Er wordt een gedenkplaats ingericht waar de Martelaren tentoongesteld zullen worden omringd door veel groen. Aangezien voor dit ontwerp de grond geroerd moet worden, moet men rekening houden met de mogelijke aanwezigheid van explosieven. Gezien het geringe budget van de stichting is BeoBOM als lokale partij gevraagd om pro-deo een historisch vooronderzoek uit te voeren.
BeoBOM heeft door middel van literatuuronderzoek, het raadplegen van luchtfoto’s en talloze bronnen het risico op ontplofbare oorlogsresten in kaart gebracht. Gorinchem blijft de terreur van de Tweede Wereldoorlog niet gespaard. De scheepvaart op de waterwegen in en rondom Gorinchem wordt meermaals opgeschrikt door luchtaanvallen, waarbij raketten van 60 lb en afwerpmunitie van 250 en 500 lb worden ingezet. Op 5 september 1944 raken meerdere mensen zwaargewond bij een treinbeschieting tussen Giessendam en Gorinchem. In het laatste oorlogsjaar wordt Gorinchem door de Duitsers in staat van verdediging gebracht door de aanleg van verschillende verdedigingswerken op de vestingwerken.
De kerk komt gelukkig ongeschonden de oorlog door. BeoBOM heeft de Stichting Gedenkplaats Gorcumse Martelaren 1572 daarom groen licht kunnen geven om bodemroerende werkzaamheden uit te voeren zonder vervolgonderzoek op het gebied van ontplofbare oorlogsresten.
