In het veld stuit de ploeg van Euroradar op een cilindervormige klomp roest, ongeveer 9 bij 29 cm groot. Het blijkt een 25-ponder granaat. In Nederland kom je ze tegen in vrijwel elk gebied dat verdacht is op verschoten geschutmunitie.

Dat is geen toeval. Het befaamde 25-ponder geschut vormde ruggengraat van de veldartillerie van Montgomery’s 21e Legergroep. Britse en Canadese divisies telden elk 72 van deze gun-howitzers, die vuursteun gaven bij de bevrijding van ons land.

Talloze 25-pondergranaten werden afgevuurd. Met snelheden van honderden meters per seconde suisden ze richting hun doel, meestal een punt of vierkant op een stafkaart. Idealiter ontplofte helft van de granaten op dodelijk afstand van het doel (de 50 % zone). Maar de andere helft explodeerde (soms veel) verder weg.

Hoewel de 25-ponder bekend stond als de ‘𝘕𝘪𝘯𝘦 𝘮𝘪𝘭𝘦 𝘴𝘯𝘪𝘱𝘦𝘳’, was slijtage van de loop debet aan de onnauwkeurigheid. Bovendien vergde schieten op grote afstand veel rekenwerk. Met hulp van tabellen bepaalden jonge artilleristen hoe het geschut moest worden gericht, daarbij rekening houdend met factoren als zwaartekracht, weersomstandigheden en de draaiing van de aarde.

Ze wisten hoe het moest, maar waren soms afgepeigerd, hongerig, natgeregend: niet bevorderlijk voor denkwerk…

Sommige granaten ontploften helemaal niet. De ontsteker liet het afweten. Beobom helpt zulke het risico op dergelijke afzwaaiers in kaart brengen. Onze collega’s van Euroradar ruimen vervolgens de Ontplofbare oorlogsresten in het veld. Zij troffen onlangs onderstaande 25 ponder aan in het veld!